A-Chang kaj?la Libro pri Montoj kaj Maroj

? ? Mama Chang, kiel mi jam diris aliloke, estis servistino kiu ?iam prizorgis min ekde mia infaneco, a?— se ni vokus ?in per pli solena titolo—mia vartistino. Mia patrino kaj multaj aliaj vokis ?in per tiu titolo, kvaza? kun iom da ?entileco. Nur mia avino nomis ?in “A-Chang”. Ordinare mi nomas ?in “A-Ma”, e? sen la silabo “Chang”, sed kiam mi koleris kontra? ?i, ekz. kiam mi eksciis ke ?uste ?i murdis mian museton, tiam mi anka? vokis ?in per “A-Chang”.

? ? ? ?長(zhǎng)媽媽，已經(jīng)說過，是一個(gè)一向帶領(lǐng)著我的女工，說得闊氣一點(diǎn)，就是我的保姆。我的母親和許多別的人都這樣稱呼她，似乎略帶些客氣的意思。只有祖母叫她阿長(zhǎng)。我平時(shí)叫她“阿媽”，連“長(zhǎng)”字也不帶；但到憎惡她的時(shí)候，——例如知道了謀死我那隱鼠的卻是她的時(shí)候，就叫她阿長(zhǎng)。

? ? En mia hejmloko neniu havis la familian nomon Chang; kaj, ?ar ?i estis flav-ha?ta, plumpa kaj malalta, “Chang” (longa) estis uzata nek adjektive, nek kiel ?ia persona nomo. Mi memoris, ke ?i foje diris ke ?ia nomo estis “l(fā)a Knabino”. Kio estis la epiteto, mi jam forgesis, sed tio certe ne estis “Longa”. Kaj mi neniam sciis ?ian familian nomon. La? mia memoro, ?i anka? rakontis al mi pri la deveno de tiu ?i nomo: Anta? multaj jaroj en mia familio estis servistino kun tre alta staturo, kiu estis reale A-Chang. Poste, kiam ?i foriris, tiu ?i mia “l(fā)a Knabino” venis por anstata?i ?in; sed, ?ar ?iuj jam kutimis uzi tiun nomon kaj ne volis tion ?an?i, do ekde tiam anka? ?i fari?is Mama Chang.

? ? ? ?我們那里沒有姓長(zhǎng)的；她生得黃胖而矮，“長(zhǎng)”也不是形容詞。又不是她的名字，記得她自己說過，她的名字是叫作什么姑娘的。什么姑娘，我現(xiàn)在已經(jīng)忘卻了，總之不是長(zhǎng)姑娘；也終于不知道她姓什么。記得她也曾告訴過我這個(gè)名稱的來歷：先前的先前，我家有一個(gè)女工，身材生得很高大，這就是真阿長(zhǎng)。后來她回去了，我那什么姑娘才來補(bǔ)她的缺，然而大家因?yàn)榻袘T了，沒有再改口，于是她從此也就成為長(zhǎng)媽媽了。

? ? Kvankam estas malbone babili pri aliuloj postdorse, sed, se vi volas, ke mi diru malka?e, mi devas konfesi, ke mi efektive ne estimis ?in. Kion mi plej abomenis, estis ?ia ofta babilemo. ?i flustre rakontis al aliaj pri io, kun la dua fingro levita kaj svingi?anta en la aero a? direktata al la nazpinto de la a?skultanto a? sia propra. Kiam ia incidento okazis en mia domo, mi ne povis ne suspekti, ke tio havis rilaton kun ?ia murmurado. ?i anka? malpermesis min movi?i. Se mi tiris herbon a? renversis ?tonon, ?i tuj proklamis min petolema kaj pretis raporti tion al mia patrino. Dormante dum somero ?i ?iam disetendis sur la lito siajn membrojn simile al la ideogramo "大" (da) kaj tiel ?i lasis al mi neniom da liberloko por min turni kaj mi nur povis resti longtempe ?e angulo de mato, kiu jam fari?is sufi?e varma pro mia surku?ado. Sed mi ne povis ?in movi per pu?o, nek veki ?in per vokoj.

? ? ? ?雖然背地里說人長(zhǎng)短不是好事情，但倘使要我說句真心話，我可只得說：我實(shí)在不大佩服她。最討厭的是常喜歡切切察察，向人們低聲絮說些什么事。還豎起第二個(gè)手指，在空中上下?lián)u動(dòng)，或者點(diǎn)著對(duì)手或自己的鼻尖。我的家里一有些小風(fēng)波，不知怎的我總疑心和這“切切察察”有些關(guān)系。又不許我走動(dòng)，拔一株草，翻一塊石頭，就說我頑皮，要告訴我的母親去了。一到夏天，睡覺時(shí)她又伸開兩腳兩手，在床中間擺成一個(gè)“大”字，擠得我沒有余地翻身，久睡在一角的席子上，又已經(jīng)烤得那么熱。推她呢，不動(dòng)；叫她呢，也不聞。

? ? “Vi estas tiel dika, Mama Chang, certe vi trovas la varmon netolerebla. Kaj ?ajnas, ke vi ne tenas vin en bona pozicio, kiam vi dormas.”

? ? ?“長(zhǎng)媽媽生得那么胖，一定很怕熱罷？晚上的睡相，怕不見得很好罷？……”

? ? Mia patrino foje elmetis tiun demandon a?dinte multfoje miajn plendojn. Mi komprenis, ke tio estas aludo al mia vartistino por ke ?i lasu al mi pli da spaco. ?i respondis per nenio. Sed en la nokto, kiam mi veki?is pro varmo, mi vidis ankora?foje ke tiu granda ideogramo "大" okupis la tutan liton, kaj unu el siaj brakoj e? ku?is sur mia kolo. ?ajnis ke restis neniu elirejo por mi.

? ? ? ?母親聽到我多回訴苦之后，曾經(jīng)這樣地問過她。我也知道這意思是要她多給我一些空席。她不開口。但到夜里，我熱得醒來的時(shí)候，卻仍然看見滿床擺著一個(gè)“大”字，一條臂膊還擱在我的頸子上。我想，這實(shí)在是無法可想了。

? ? Sed ?i konis multajn regulojn de dececo, kiuj ver?ajne anka? faris min senpacienca. La plej ?oja tempo en la tuta jaro nature estis la anta?vespero de la Novjaro. Post adia?do al la malnova jaro mi ricevis de la plia?uloj novjaran donacmonon, pakitan per ru?a papero kaj metis ?in apud mia kapkuseno. La sekvantan matenon mi povis ?in elspezi la?dezire. Ku?ante sur la kapkuseno kaj rigardante al la ru?a paka?o,, mi pensis pri la eta tamburo, armiloj, argilaj figuroj, sukera Budho, ktp., kiujn mi a?etos morga?. Tiam ?i eniris kaj metis unu Feli?an Oran?on ?e la litkapo.

? ? ? ?但是她懂得許多規(guī)矩；這些規(guī)矩，也大概是我所不耐煩的。一年中最高興的時(shí)節(jié)，自然要數(shù)除夕了。辭歲之后，從長(zhǎng)輩得到壓歲錢，紅紙包著，放在枕邊，只要過一宵，便可以隨意使用。睡在枕上，看著紅包，想到明天買來的小鼓、刀槍、泥人、糖菩薩……。然而她進(jìn)來，又將一個(gè)福橘放在床頭了。

? ? “Firme memoru, fil?jo!” ?i diris al mi tre serioze. “Morga? estos la unua tago de la unua monato. Kiam vi estos malferminta viajn okulojn en la mateno, la unua frazo, kiun vi devos diri al mi, estos ‘feli?on, A-ma!’ ?u vi memoras? Vi devas memori, ?ar tio koncernos la feli?on de la tuta jaro. Ne diru alion! Kaj, dirinte tion, vi devos man?i pecon da Feli?a Oran?o.” ?i prenis ree la oran?on kaj svingis ?in anta? miaj okuloj. “Tiam...

? ? Vivos vi dum tuta jaro

? ? Kun Fortuno kiel paro!”

　　“哥兒，你牢牢記住！”她極其鄭重地說。“明天是正月初一，清早一睜開眼睛，第一句話就得對(duì)我說：‘阿媽，恭喜恭喜！’記得么？你要記著，這是一年的運(yùn)氣的事情。不許說別的話！說過之后，還得吃一點(diǎn)福橘?！彼帜闷鹉情僮觼碓谖业难矍皳u了兩搖，“那么，一年到頭，順順流流……。”

? ? E? en son?o mi memoris la Novjaran Tagon kaj la sekvantan matenon mi veki?is aparte frue. Tuj post malfermo de miaj okuloj mi volis elliti?i. Sed ?i tuj etendis sian brakon por reteni min. Surprize mi rigardis al ?i kaj trovis ke ?i rigardas min maltrankvile.

? ? ? ?夢(mèng)里也記得元旦的，第二天醒得特別早，一醒，就要坐起來。她卻立刻伸出臂膊，一把將我按住。我驚異地看她時(shí)，只見她惶急地看著我。

? ? Kvaza? ion petante, ?i skuis mian ?ultron. Subite mi rememoris.

　? ?她又有所要求似的，搖著我的肩。我忽而記得了——

? ? “Feli?on, A-Ma!”

? ? ? “阿媽，恭喜……?！?/span>

? ? “Feli?on! Feli?on por ni ?iuj! Sa?a knabo! Feli?on!” Tre kontente ?i ekridis kaj enmetis ion glacian en mian bu?on. terurigite mi ekmemoris ke tio estas la t.n. Feli?a Oran?o. Nun ?iujn suferojn ?e la komenco de la Novjara Tago mi jam travivis, kaj mi povis elliti?i kaj ludi.

? ? ? ?恭喜恭喜！大家恭喜！真聰明！恭喜恭喜！”她于是十分歡喜似的，笑將起來，同時(shí)將一點(diǎn)冰冷的東西，塞在我的嘴里。我大吃一驚之后，也就忽而記得，這就是所謂福橘，元旦辟頭的磨難，總算已經(jīng)受完，可以下床玩耍去了。

? ? ?i instruis al mi anka? multajn aliajn tabuajn regulojn. Ekzemple, se iu mortis, vi ne devas diri ke li mortis, sed ke li “forpasis”. Vi ne devas eniri la ?ambro kie iu mortis a? bebo naski?is. Se grajno de rizo falas sur la teron, vi devas ?in levpreni, kaj prefere ?in man?i. Vi ne devas trairi sub la bambua stango sur kiu estas sunumata pantalono...Estas ankora? multaj pli, sed nun mi jam forgesis, kaj nur tiujn strangajn ritojn por la Novjara Tago mi memoras plej klare. Resume, ?iuj estis ege bagatelaj aferoj, kaj e? hodia? la ekpenso pri tiuj faris min senpacienca.

? ? ? ? 她教給我的道理還很多，例如說人死了，不該說死掉，必須說“老掉了”；死了人，生了孩子的屋子里，不應(yīng)該走進(jìn)去；飯粒落在地上，必須揀起來，最好是吃下去；曬褲子用的竹竿底下，是萬不可鉆過去的……。此外，現(xiàn)在大抵忘卻了，只有元旦的古怪儀式記得最清楚?？傊憾际切┈嵵?，至今想起來還覺得非常麻煩的事情。?

? ? tamen, en certa tempo mi havis por ?i senprecedencan respekton. ?i ofte parolis al mi pri la “l(fā)ongharuloj”. Kaj tiuj “l(fā)ongharuloj” priparolitaj de ?i estis ne nur la trupoj de Hong Xiuquan [1], sed inkluzivis ver?ajne ?iujn pli malfruajn banditojn kaj rabistojn nur kun escepto de modernaj revoluciuloj, kiuj tiam tiam ankora? ne ekzistis. ?i priskribis la longharulojn tiel timindaj, ke e? iliajn parolojn neniu komprenis. La? ?ia rakonto, kiam longharuloj alvenis nian urbon, mia tuta familio forfu?is al marbordo, forlasante nur pordiston kaj maljunan kuiristinon por gardi la domon. Poste, iu longharulo efektive eniris nian domon. La maljuna kuiristino do vokis lin “Granda Re?o”—la?dire oni devis tiel nomi longharulojn—kaj grumblis al li pri sia malsato.

? ? ? ?然而我有一時(shí)也對(duì)她發(fā)生過空前的敬意。她常常對(duì)我講“長(zhǎng)毛”。她之所謂“長(zhǎng)毛”者，不但洪秀全軍，似乎連后來一切土匪強(qiáng)盜都在內(nèi)，但除卻革命黨，因?yàn)槟菚r(shí)還沒有。她說得長(zhǎng)毛非?？膳?，他們的話就聽不懂。她說先前長(zhǎng)毛進(jìn)城的時(shí)候，我家全都逃到海邊去了，只留一個(gè)門房和年老的煮飯老媽子看家。后來長(zhǎng)毛果然進(jìn)門來了，那老媽子便叫他們“大王”，——據(jù)說對(duì)長(zhǎng)毛就應(yīng)該這樣叫，——訴說自己的饑餓。

? ? “Do”, diris la longharulo kun rida?o, “Ricevu tion kiel man?a?on!” kaj li al?etis ion rondan kun eta harliga?o—tio ?uste estis la kapo de la pordisto. De tiam la maljuna kuiristino estis timigita ?isnervoze. ?iufoje, kiam oni menciis tion, ?i tuj fari?is tiel pala kiel papero kaj frapetadis al si la bruston murmurante: “Aja! Mi estis terurita ?ismorte! Terurita ?ismorte mi estis!...”

長(zhǎng)毛笑道：“那么，這東西就給你吃了罷！”將一個(gè)圓圓的東西擲了過來，還帶著一條小辮子，正是那門房的頭。煮飯老媽子從此就駭破了膽，后來一提起，還是立刻面如土色，自己輕輕地拍著胸埔道：“阿呀，駭死我了，駭死我了……。”

? ? Tiam mi ver?ajne ne timis, ?ar mi sentis, ke tio havis nenian rilaton kun mi—mi ja ne estas pordisto. Sed eble ?i tuj tion rimarkis kaj diris: “La longharuloj kaptis anka? knabojn tiel malgrandajn kiel vi, por fari ilin malgrandaj longharuloj. Krome, ili kaptis anka? belajn knabinojn.”

　? ? 我那時(shí)似乎倒并不怕，因?yàn)槲矣X得這些事和我毫不相干的，我不是一個(gè)門房。但她大概也即覺到了，說道：“象你似的小孩子，長(zhǎng)毛也要擄的，擄去做小長(zhǎng)毛。還有好看的姑娘，也要擄。”

? ? “Do, por vi estis sendan?ere.” Mi supozis ke ?i certe restis plej sekura, ?ar ?i estis nek pordisto, nek knabo, nek bela, fakto estis ke ?i havis plurajn cikatrojn sur sia kolo.

? ? ? “那么，你是不要緊的?！蔽乙詾樗欢ㄗ畎踩?，既不做門房，又不是小孩子，也生得不好看，況且頸子上還有許多炙瘡疤。

? ? “Kia babilo?!” ?i diris serioze, “?u ni estis senutilaj por ili? Ili kaptis anka? nin. Kiam la registara trupo venis ataki la urbon, la longharuloj devigis nin senigi niajn pantalonojn kaj stari en vicoj sur la urbmuro, tiel ke la kanonoj de la trupo ne povis pafi; se la trupo pafus, la kanonoj eksplodus!”

? ? ? ?“那里的話？！”她嚴(yán)肅地說。“我們就沒有用處？我們也要被擄去。城外有兵來攻的時(shí)候，長(zhǎng)毛就叫我們脫下褲子，一排一排地站在城墻上，外面的大炮就放不出來；再要放，就炸了！”

? ? Tio efektive estis ekster mia imago. Mi ne povis ne senti miregon. Anta?e mi opiniis, ke ?i posedis nur komplikajn ritojn, sed eksteratende ?i posedis tiel grandan magian povon. Ekde tiam mi sentis specialan respekton por ?i, kvaza? ?i estis vere nesondebla. Ke ?i etendis siajn membrojn en nokto kaj okupis la tutan liton, tio estis komprenebla. Estis mi, kiu devis retiri?i.?

? ? ? ?這實(shí)在是出于我意想之外的，不能不驚異。我一向只以為她滿肚子是麻煩的禮節(jié)罷了，卻不料她還有這樣偉大的神力。從此對(duì)于她就有了特別的敬意，似乎實(shí)在深不可測(cè)；夜間的伸開手腳，占領(lǐng)全床，那當(dāng)然是情有可原的了，倒應(yīng)該我退讓。

? ? Kvankam tiu respekto redukti?is iom post iom, sed ?ia kompleta malapero ver?ajne okazis post kiam mi informi?is ke ?i murdis mian museton. Tiam mi elmetis ekstreme severan demandon al ?i, kaj rekte nomis ?in A-Chang vid-al-vide. Mi pensis, ke ?ar mi ne estas malgranda longharulo, mi ne atakos urbon nek pafos kanonon, tial mi ne timas la kanoneksplodon, do pro kio mi devas timi ?in?

? ? ? ? 這種敬意，雖然也逐漸淡薄起來，但完全消失，大概是在知道她謀害了我的隱鼠之后。那時(shí)就極嚴(yán)重地詰問，而且當(dāng)面叫她阿長(zhǎng)。我想我又不真做小長(zhǎng)毛，不去攻城，也不放炮，更不怕炮炸，我懼憚她什么呢！

? ? Sed dum mi funebris pri mia museto kaj ven?is ?in, mi eksopiris pri la ilustrita Libro pri Montoj kaj Maroj [2].Tiu aspiro estis ekscitita de iu malproksima praonklo. Li estis dika, afabla maljunulo, ?atanta plenti arbedojn kiel krinumon, jasmenon kaj raran silk-arbon la?dire transportitan el la nordo. Lia edzino kondutis ?uste male, kaj ?i sciis nenion pri floroj. Foje ?i rompis bran?on de krinumo metante bambuan stangon kun sunumataj vestoj sur ?i, kaj malgra? tio ?i ankora? kolere insultis. Tiu maljunulo estis soleca homo, kaj kun neniu li povis interparoli. Sekve li tre ?atis amiki?i kun infanoj, kaj ofte e? nomis nin “junaj amikoj”. En la domo kie kunlo?is pluraj bran?oj de nia klano, nur li posedis multajn librojn, precipe librojn neordinarajn. Inter ili trovi?is kompreneble anka? eseoj kaj poemoj verkitaj por ?tataj ekzamenoj [3], sed lia kabineto estis la sola loko, kie mi trovis la Komentariojn pri Planta?oj kaj Birdoj, Bestoj, Insektoj, Fi?oj en la “Libro de Poezio” [4] de Lu Ji kaj multajn aliajn librojn kun strangaj titoloj. Tiam al mi plej ?atas la libro “Spegulo de Floroj”?[5]?kun multaj ilustra?oj. Li parolis al mi ke li havis la ilustritan eldonon de la Libro pri Montoj kaj Maroj, kiuj enhavis bildojn pri homviza?aj bestoj, serpentoj kun na? kapoj, homoj kun flugiloj kaj senkapa monstro kiu uzis siajn mamojn kiel okulojn,...Beda?rinde li forgesis kie li metis ?in.

? ? ? ? 但當(dāng)我哀悼隱鼠，給它復(fù)仇的時(shí)候，一面又在渴慕著繪圖的《山海經(jīng)》了。這渴慕是從一個(gè)遠(yuǎn)房的叔祖惹起來的。他是一個(gè)胖胖的，和藹的老人，愛種一點(diǎn)花木，如珠蘭、茉莉之類，還有極其少見的，據(jù)說從北邊帶回去的馬纓花。他的太太卻正相反，什么也莫名其妙，曾將曬衣服的竹竿擱在珠蘭的枝條上，枝折了，還要憤憤地咒罵道：“死尸！”這老人是個(gè)寂寞者，因?yàn)闊o人可談，就很愛和孩子們往來，有時(shí)簡(jiǎn)直稱我們?yōu)椤靶∮选薄Ｔ谖覀兙圩宥拥恼永?，只有他書多，而且特別。制藝和試帖詩，自然也是有的；但我卻只在他的書齋里，看見過陸璣的《毛詩草木鳥獸蟲魚疏》，還有許多名目很生的書籍。我那時(shí)最愛看的是《花鏡》，上面有許多圖。他說給我聽，曾經(jīng)有過一部繪圖的《山海經(jīng)》，畫著人面的獸，九頭的蛇，三腳的鳥，生著翅膀的人，沒有頭而以兩乳當(dāng)作眼睛的怪物，……可惜現(xiàn)在不知道放在那里了。

? ? Mi forte deziris rigardi tiajn bildojn, sed mi ne kura?is devigi lin ser?i la libron por mi, ?ar li estis homo neagema. Krome, neniu el la personoj, kiujn mi demandis, volis doni al mi kredindan respondon. Restis al mi ankora? kelkcentoj de novjaraj donac-moneroj, sed mi ne havis la ?ancon por a?eti tian libron. La strato kie oni vendis librojn, estis treege malproksime for de mia hejmo, kaj mi povis fari viziton tie nur en la Novjara Ferio, kiam la pordoj de la du librovendejoj estis firme fermitaj.

? ? ? ?很愿意看看這樣的圖畫，但不好意思力逼他去尋找，他是很疏懶的。問別人呢，誰也不肯真實(shí)地回答我。壓歲錢還有幾百文，買罷，又沒有好機(jī)會(huì)。有書買的大街離我家遠(yuǎn)得很，我一年中只能在正月間去玩一趟，那時(shí)候，兩家書店都緊緊地關(guān)著門。

? ? Min ?enis nenio kiam mi ludis, sed en la momento tuj kiam mi sidi?is, mi ekmemoris pri la ilustrita Libro pri Montoj kaj Maroj.

? ? ? ?玩的時(shí)候倒是沒有什么的，但一坐下，我就記得繪圖的《山海經(jīng)》。

? ? Eble pro tio ke mi tro ofte menciis ?in, e? A-Chang al mi demandis, kio estas la Libro pri Montoj kaj Maroj. Mi neniam parolis al ?i pri tio, ?ar mi sciis ke ?i ne estas ia klerulo, do estis senutile diri ion al ?i tiu-rilate, sed, ?ar ?i demandis, mi rakontis al ?i ?ion.

? ? ? ?大概是太過于念念不忘了，連阿長(zhǎng)也來問《山海經(jīng)》是怎么一回事。這是我向來沒有和她說過的，我知道她并非學(xué)者，說了也無益；但既然來問，也就都對(duì)她說了。

? ? Post dekkelkaj tagoj a? unu monato, kiel mi ankora? memoras, ?i revenis vestante sin per nova blua ?aketo, pasigante kvar a? kvin tagojn hejme. Ekvidante min, ?i donis al mi paka?on kaj ?oje diris: “Jen, fil?jo! Mi a?etis por vi la Libron pri multaj maroj kun bildoj!”

? ? ? ?過了十多天，或者一個(gè)月罷，我還記得，是她告假回家以后的四五天，她穿著新的藍(lán)布衫回來了，一見面，就將一包書遞給我，高興地說道：——“哥兒，有畫兒的‘三哼經(jīng)’，我給你買來了！”

? ? Tio ?ajnis por mi ektondro, kiu tremigis mian tutan korpon. Haste mi transprenis la paka?on, malfermis ?in, kaj jen aperis kvar etaj volumoj. Foliumante ?in, mi trovis ke la homviza?aj bestoj, serpentoj kun na? kapoj...efektive ?iuj estis tie.

? ? ? 我似乎遇著了一個(gè)霹靂，全體都震悚起來；趕緊去接過來，打開紙包，是四本小小的書，略略一翻，人面的獸，九頭的蛇，……果然都在內(nèi)。

? ? Tio ka?zis, ke mi ekhavis novan respekton por ?i. Tion, kion aliaj ne volis a? ne kapablis fari, tamen ?i povis plenumi. ?i posedis vere grandiozan povon. Mia alamo kontra? ?i pro la murdo de mia museto de tiam tute vapori?is.

? ? ? ?又使我發(fā)生新的敬意了，別人不肯做，或不能做的事，她卻能夠做成功。她確有偉大的神力。謀害隱鼠的怨恨，從此完全消滅了。

? ? Tiuj kvar volumoj estis la unua libro, kiun mi ekposedis kaj kiun mi ?atis kiel plej valoran verkon.

? ? ? ?這四本書，乃是我最初得到，最為心愛的寶書。

? ? E? hodia? ankora? vidi?as anta? mi tiu libro. Sed ?ajnas al mi, ke ?ia pres-arto kaj anka? ?iaj desegna?oj estas tre krudaj. La paperoj estis flavaj, kaj la figuroj estis tre malbone reproduktitaj, kaj ili estis konsistigitaj preska? entute per rektaj linioj—e? la okuloj de la animaloj estis oblongaj. Sed tio ja estis mia plej kara libro. Tie vi povis efektive trovi la homviza?ajn bestoj, serpentojn kun na? kapoj, bovon kun unu piedo, sako-similan monstron Di Jiang, kaj Xing Tian, kiu ne havis kapon sed “uzis siajn mamojn kiel okulojn kaj umbilikon kiel bu?on”, kaj “dancis kun lanco kaj ?ildo”!

? ? ? ?書的模樣，到現(xiàn)在還在眼前。可是從還在眼前的模樣來說，卻是一部刻印都十分粗拙的本子。紙張很黃；圖象也很壞，甚至于幾乎全用直線湊合，連動(dòng)物的眼睛也都是長(zhǎng)方形的。但那是我最為心愛的寶書，看起來，確是人面的獸；九頭的蛇；一腳的牛；袋子似的帝江；沒有頭而“以乳為目，以臍為口”，還要“執(zhí)干戚而舞”的刑天。

? ? Post tio mi komencis pli serioze kolekti ilustritajn librojn. Mi akiris la litografojn Fonetiko kaj Ilustra?oj por “Er Ya” [6] kaj Ilustra?oj por la “Libro de Poezio” [7]. Mi havis anka? la librojn Pentra?oj Kolektitaj de Dian Shi Zhai [8] kaj ?ipo de Pentra?oj kaj Poezio [9]. Mi a?etis anka? alian, litografian eldonon de la Libro pri Montoj kaj Maroj, kun ilustra?oj kaj konkludaj versoj por ?iu ?apitro. La bildoj estis verdaj kaj ideogramoj ru?aj, do tiu eldono estis multe pli bela kaj delikata ol tiu lignogravurita, kaj mi konservis ?is anta?lasta jaro. ?i estis malgrandformata eldono kun komentarioj de hao Yixing [10]. Tiu lignogravurita eldono jam perdi?is, sed mi ne memoras kiam la perdo okazis.

? ? ? ?此后我就更其搜集繪圖的書，于是有了石印的《爾雅音圖》和《毛詩品物圖考》，又有了《點(diǎn)石齋叢畫》和《詩畫舫》?！渡胶＝?jīng)》也另買了一部石印的，每卷都有圖贊，綠色的畫，字是紅的，比那木刻的精致得多了。這一部直到前年還在，是縮印的郝懿行疏。木刻的卻已經(jīng)記不清是什么時(shí)候失掉了。

? ? Mia vartistino, Mama Chang a? A-Chang, forlasis tiun ?i mondon ver?ajne ne malpli ol tridek jarojn. Sed fine mi ne scias ?iajn nomon kaj historion. Mi scias nur ke ?i havis adoptitan filon, kaj probable ?i estis vidvino ekde tiam, kiam ?i estis ankora? juna.

? ? ? 我的保姆，長(zhǎng)媽媽即阿長(zhǎng)，辭了這人世，大概也有了三十年了罷。我終于不知道她的姓名，她的經(jīng)歷；僅知道有一個(gè)過繼的兒子，她大約是青年守寡的孤孀。

? ? Malluma, humana Patrino Tero, permesu ke ?ia spirito eterne restu trankvila en via sino!

? ? ?仁厚黑暗的地母呵，愿在你懷里永安她的魂靈！

10 marto

三月十日

Notoj:

1. Hong Xiuquan (1814-1864) estis gvidanto de la Revolucio de la Taiping-a ?iela Regno(1851-1864).

2. Verko en la Periodo de militantaj Regnoj (475-221 a.K.), kiu enhavis multe da pratempaj mitoj kaj legendoj.

3. Rilate al la bagu-tezoj surbaze de frazoj prenitaj el klasika?oj de konfucio, kaj la poemoj surbaze de linio el iu antikva poemo, kiu ?enerale konsistas el ok linioj kun kvin ideogramoj en ?iu.

4. Verko en la 3-a jc., kiu konsistis el studo pri la floro kaj bestoj pritraktitaj en la Libro de Kantoj.

5. Manlibro por horikulturisto de Chen Haozi en la 17-a jc.?

6. Unu el la multaj prinititaj eldonoj de Er Ya, leksikono kompilita proksimume en la 2-a jc. a.K.?

7. Japana verko en la 18-a jc.?

8. Kolekto de pentra?oj de ?inaj kaj japanaj artistoj presita en 1885.

9. Kolektode pentra?oj kun aldonitaj poemoj, kompilita en malfruaj jaroj de la 16-a jc. a? fruaj jaroj de la 17-a jc.?

10. Hao Yixing (1757-1825), klasikulo en Qing-dinastio.