? ? Foje mi a?dis tian “nombradon de moneroj” el iu vaka ?ambro. Kiam mi pu?ovris la pordon, mi trovis serpenton sur la trabo, kaj sur la planko ku?is museto kun sango ?e bu?angulo sed ankora? spiranta. Mi prenis ?in kaj metis ?in en kartonon. Post longa tempo ?i rekonscii?is kaj iom post iom povis man?i , trinki kaj iri; en sekva tago ver?ajne ?i jam resani?is. Sed ?i ne forfu?is. Kiam mi metis ?in sur la grundon, ?i ofte kuris al iu homo kaj ascendis la? ties gambo ?is la genuo. Metite sur man?tablo, ?i man?is iom da legomresta?oj a? lekis bovlo-randon. metite sur mia skribtablo, ?i libere iradis kaj, ekvidinte la ink?tonon, ?i lekman?is la inkon kiun mi frotpreparis. Tio ege surprizis kaj ?ojigis min. Iam mi a?dis de mia patro, ke en ?inio trovi?is inksimio tiel granda kiel dikfingro. ?ia hararo estis brile nigra. ?i dormis en penikujo. Eka?dinte inkfrotadon ?i elsaltis, atendis ?is oni finskribis kaj flanken metis sian reeningigitan penikon, kaj tiam ?i ellekis la restantan inkon sur la ink?tono kaj ree ensaltis en la penikujon. Mi mem ege aspiris havi tian inksimion, sed tio ne eblis. Kie ?i trovi?is a? vendi?is, ja neniu scias. “Pli bona io konsol ol nenio.” Tiu museto finfine povis esti rigardata kiel mia inksimio, kvankam ?i lekman?is la inkon ne ?iam ?isatendinte ke mi finis skribon.

? ? ? 有一回，我就聽(tīng)得一間空屋里有著這種“數(shù)錢(qián)”的聲音，推門(mén)進(jìn)去，一條蛇伏在橫梁上，看地上，躺著一匹隱鼠，口角流血，但兩脅還是一起一落的。取來(lái)給躺在一個(gè)紙盒子里，大半天，竟醒過(guò)來(lái)了，漸漸地能夠飲食，行走，到第二日，似乎就復(fù)了原，但是不逃走。放在地上，也時(shí)時(shí)跑到人面前來(lái)，而且緣腿而上，一直爬到膝髁。給放在飯桌上，便檢吃些菜渣，舔舔碗沿；放在我的書(shū)桌上，則從容地游行，看見(jiàn)硯臺(tái)便舔吃了研著的墨汁。這使我非常驚喜了。我聽(tīng)父親說(shuō)過(guò)的，中國(guó)有一種墨猴，只有拇指一般大，全身的毛是漆黑而且發(fā)亮的。它睡在筆筒里，一聽(tīng)到磨墨，便跳出來(lái)，等著，等到人寫(xiě)完字，套上筆，就舔盡了硯上的余墨，仍舊跳進(jìn)筆筒里去了。我就極愿意有這樣的一個(gè)墨猴，可是得不到；問(wèn)那里有，那里買的呢，誰(shuí)也不知道?！拔壳榱膭贌o(wú)”，這隱鼠總可以算是我的墨猴了罷，雖然它舔吃墨汁，并不一定肯等到我寫(xiě)完字。

? ? Nun mi jam ne povas klare memori, sed tio eble da?ris proksimume unu a? du monatojn. Iutage, subite mi sentis tian solecon ke “mi kvaza? perdis ion”. Mia museto ja ofte movi?adis anta? mi, a? sur tablo, a? sur tero. Sed tiun tagon ?i ne aperis dum longaj horoj, kaj e? ?e la tagman?o ?i ne montris sin, kvankam ?i ordinare nepre venis tiam. Mi atendis kaj atendadis dum la restanta parto de tiu tago, sed mia museto ankora? ne vidi?is.

? ? ??現(xiàn)在已經(jīng)記不分明，這樣地大約有一兩月；有一天，我忽然感到寂寞了，真所謂“若有所失”。我的隱鼠，是常在眼前游行的，或桌上，或地上。而這一日卻大半天沒(méi)有見(jiàn)，大家吃午飯了，也不見(jiàn)它走出來(lái)，平時(shí)，是一定出現(xiàn)的。我再等著，再等它一半天，然而仍然沒(méi)有見(jiàn)。

? ? Mama Chang, la servistino kiu ?iam vartis min, eble opiniis mian atendadon tro suferiga, malpeze pa?is al mi kaj flustris ion, kio tuj igis min kaj indigna kaj mal?oja kaj decidigis min fari?i malamiko de la katoj. ?i diris, ke mia museto estis forman?ita de iu kato hiera?vespere!??

? ? ? 長(zhǎng)媽媽，一個(gè)一向帶領(lǐng)著我的女工，也許是以為我等得太苦了罷，輕輕地來(lái)告訴我一句話。這即刻使我憤怒而且悲哀，決心和貓們?yōu)閿?。她說(shuō)：隱鼠是昨天晚上被貓吃去了！

? ? Kiam mi perdis mian amatan, tio ka?zis en mia koro malplenon, kiun mi volis plenigi per ven?o.?

? ? 當(dāng)我失掉了所愛(ài)的，心中有著空虛時(shí)，我要充填以報(bào)仇的惡念！

? ??Mia ven?o unue direkti?is al la bunta kato bredita en mia domo kaj iom post iom disvasti?is al ?iuj katoj kiujn mi renkontis. Komence mi nur persekutis kaj atakis ilin, sed poste mi fari?is pli lerta, kaj mi kapablis bati ilian kapon per ?ton?eto, a? mi logis ilin en vakantan ?ambron kaj batis ilin ?is ili estis plene punitaj. Tiu batalo da?ris sufi?e longe. Post tiam ver?ajne neniu kato kura?is alproksimi?i al mi. Tamen, ?ia ajn triumfo super ili ne faros min heroo. krome, ne estas multaj homo en ?inio, kiuj batalas kontra? katoj dum sia tuta vivo, sekve mi ne plu parolu pri ?iuj miaj strategioj kaj milit-meritoj.

? ? ? 我的報(bào)仇，就從家里飼養(yǎng)著的一匹花貓起手，逐漸推廣，至于凡所遇見(jiàn)的諸貓。最先不過(guò)是追趕，襲擊；后來(lái)卻愈加巧妙了，能飛石擊中它們的頭，或誘入空屋里面，打得它垂頭喪氣。這作戰(zhàn)繼續(xù)得頗長(zhǎng)久，此后似乎貓都不來(lái)近我了。但對(duì)于它們縱使怎樣戰(zhàn)勝，大約也算不得一個(gè)英雄；況且中國(guó)畢生和貓打仗的人也未必多，所以一切韜略、戰(zhàn)績(jī)，還是全部省略了罷。

? ? ?Sed post multaj tagoj, eble forpasis jam pli ol ses monatoj, hazarde mi ricevis neatenditan informon: mia museto fakte ne estis forman?ita de la kato sed mortigita sub la treto de Mama Chang, kiam ?i volis grimpi sur ?ian gambon.

? ? ? ?但許多天之后，也許是已經(jīng)經(jīng)過(guò)了大半年，我竟偶然得到一個(gè)意外的消息：那隱鼠其實(shí)并非被貓所害，倒是它緣著長(zhǎng)媽媽的腿要爬上去，被她一腳踏死了。

? ? Efektive tio ne estis konjektebla por mi. Nun mi jam ne povas bone memori kian reagon mi havis siatempe, sed kun katoj finfine mi ne repaci?is. Post kiam mi venis al Beijing, mi kun aldonita malamikeco kondutis kontra? ili per pli kruelaj rimedoj, ?ar ili ja murdis la idojn de kunikloj. Tio donis instigon al la onidiro, ke mi estas malamiko de la kato. Nun ?io ?i tio apartenas al la pasinteco. Mi jam ?an?is mian sintenon kaj kondutas sufi?e ?entile al la katoj. En la plej netolerebla okazo mi nur forpelas sed nepre ne kontuzas ilin, por ne paroli pri murdo. Tio markas mian “progreson” dum la lastaj ajroj. Akumulinte multe da spertoj mi ekkonsciis, ke na? el dek homoj nature abomenas la ?teladon de fi?oj, viando a? kokidoj kaj kriadon en profunda moktmezo far la kato, kaj tiu abomeno ka?zis malamon kontra? ?i. Tamen, se mi volus forigi tiun malbenon por la homoj kaj kontuzis a? murdus ?in, ?i tuj fari?us kompatinda kaj tiun abomenon oni direktos al mi. Tial, mia nuna metodo estas: kiam mi trovas katon, kiu ka?zas abomenon al ni, mi iras al la pordo kaj la?te krias:“Tju! For!” Kiam esti?as iom da kvieto, mi revenas al mia kabineto. Tiamaniere mi povas ?iam rezervi mian rajton gardi nian hejmon kontra? fremda agreso. Fakte tiu metodo estas ofte praktikata de la oficiroj kaj soldatoj en ?inio. Ili neniam volas komplete forbalai banditojn a? ekstremi malamikojn, ?ar se ili tiel farus, ili estos neglektataj, e? maldungigataj pro sia senutileco. Mi supozas, ke se mi klopodus pri la disvastigo de tiu taktiko, ver?ajne anka? mi havus la esperon fari?i unu el la “mentoroj kiuj havas sur si la respondecon gvidi la junulojn”. Sed nun mi ankora? ne faris la decidon tion fari. Mi estas ankora? studanta kaj pripensanta tion.

21 debruaro, 1926?

? ? ? ?這確是先前所沒(méi)有料想到的。現(xiàn)在我已經(jīng)記不清當(dāng)時(shí)是怎樣一個(gè)感想，但和貓的感情卻終于沒(méi)有融和；到了北京，還因?yàn)樗鼈α送玫膬号畟?，便舊隙夾新嫌，使出更辣的辣手?！俺鹭垺钡脑挶?，也從此傳揚(yáng)開(kāi)來(lái)。然而在現(xiàn)在，這些早已是過(guò)去的事了，我已經(jīng)改變態(tài)度，對(duì)貓頗為客氣，倘其萬(wàn)不得已，則趕走而已，決不打傷它們，更何況殺害。這是我近幾年的進(jìn)步。經(jīng)驗(yàn)既多，一旦大悟，知道貓的偷魚(yú)肉，拖小雞，深夜大叫，人們自然十之九是憎惡的，而這憎惡是在貓身上。假如我出而為人們驅(qū)除這憎惡，打傷或殺害了它，它便立刻變?yōu)榭蓱z，那憎惡倒移在我身上了。所以，目下的辦法，是凡遇貓們搗亂，至于有人討厭時(shí)，我便站出去，在門(mén)口大聲叱曰：“噓！滾！”小小平靜，即回書(shū)房，這樣，就長(zhǎng)保著御侮保家的資格。其實(shí)這方法，中國(guó)的官兵就常在實(shí)做的，他們總不肯掃清土匪或撲滅敵人，因?yàn)檫@么一來(lái)，就要不被重視，甚至于因失其用處而被裁汰。我想，如果能將這方法推廣應(yīng)用，我大概也總可望成為所謂“指導(dǎo)青年”的“前輩”的罷，但現(xiàn)下也還未決心實(shí)踐，正在研究而且推敲。

一九二六年二月二十一日

　　注釋：

? ? ? ①這是陳源《致志摩》一文中的話。本文以及《朝花夕拾》中的其它篇章都多處引用陳源文章中的語(yǔ)句譏諷陳源。

Notoj:
1. Kolektita en Krioj.
2. Rilate al tiuj profesoroj kiel Chen Xiying kaj Xu Zimo(1896-1931) de la kliko de Moderna kritiko, kiu subtenis la nordajn militaristojn kaj atkis progresemajn klerulojn.
3. Frazo uzita de Xu Zimo por priskribi Chen Xiying kaj minaci al Lusin.
4. Denove rilate al Chen Xiying, kiu degradis verkojn de Lusin per la sugesto:“Li eble havas miksitajn motivojn...”
5. Esprimoj ofte uzataj de reakciaj profesoroj por ka?i siajn verajn trajtojn.
6. Kutimoj la? malnova sistemo por aran?i geedzi?on.

7. La? folkloro ?e Jangzi-rivera baseno, tiam estis la tempo por geedzi?o de ratoj.